“Het is belangrijk dat het publieke debat over Europa gevoerd wordt,” vertelde Maarten van Gaans, gedeputeerde Energie, Mobiliteit en Europa voor de provincie Limburg, op vrijdagochtend 11 februari in een interview met Studio Europa Maastricht nadat hij de deelnemers aan het panel welkom had geheten bij de officiële opening. Het was de aftrap van de driedaagse burgertop die in dat weekend plaatsvond. Na Straatsburg, Warschau en Florence was Maastricht aan de beurt om het vierde burgerpanel van de Conferentie over de Toekomst van Europa te organiseren. Twee centrale thema’s werden door 160 Europese burgers besproken: ‘migratie’ en ‘de plaats van Europa in de wereld’.
Aftrap van de burgertop
Nadat de burgers de opening hadden bijgewoond in de plenaire zaal, was er ruimte voor debat en gesprek tijdens het open forum en de kleinschalige subgroepssessies. In de koffiepauzes spraken deelnemers voor de camera’s met de aanwezige media: “Ik verwacht veel werk en enthousiasme en ik hoop dat deze drie dagen Europa helpen te verbeteren,” zei een van hen. “Ik heb een aantal maanden op dit evenement gewacht en ik ben blij om erbij te zijn,” sprak een ander.
Om het weekend gestroomlijnd te laten verlopen liepen de organisatoren rond als eerste aanspreekpunt, probeerden gespreksleiders het debat in goede banen te leiden, terwijl waarnemers en notulisten hun oren en ogen openhielden. Het doel van de conferentie werd door Commissaris voor Democratie en Demografie, Dubravka Suica, in een interview op de eerste dag nogmaals benadrukt: “We willen het gat tussen de twee [Europese] verkiezingen dichten en de ruimte verkleinen die bestaat tussen beleidsmakers en burgers.”
Hoewel de deelnemers willekeurig waren gekozen om zo een afspiegeling van de Europese samenleving te vertegenwoordigen, was er ook kritiek op de diversiteit van het aanwezige panel. “De mensen die ik spreek hebben toch al een intrinsieke motivatie en interesse in de Europese Unie en in de Europese besluitvorming. Ik heb vooralsnog geen boeren, bakkers of fabrieksarbeiders gezien, dus ik vraag mij af of het echt wel representatief is,” zo stelde Europarlementariër voor JA21, Michiel Hoogeveen.
Aanbevelingen vanuit het panel
Na een rondleiding door Maastricht en een diner op Chateau Neercanne op de vrijdagavond, werden de burgers de volgende ochtend vroeg verwacht. De deelnemers gaven op zaterdag namelijk feedback op elkaars ideeën over de toekomst van Europa. Het panel stemde daarnaast over de aanbevelingen die aan politici in de EU moesten worden voorgelegd. “We werken heel hard zodat de politici alles begrijpen wat we willen zeggen,” vertelde een deelnemer.
Europarlementariër en medevoorzitter van de Conferentie over de Toekomst van Europa, Guy Verhofstadt, was positief over de potentiële uitkomst van het Maastrichtse burgerpanel: “Het levert een aantal duidelijke, ambitieuze en moedige aanbevelingen op van de burgers.” Toch was er ook commentaar op het bereik van de burgertop: “Er is tot nu toe niet veel betrokkenheid geweest buiten de conferentie of buiten de Brusselse bubbel,” vertelde Alvaro Oleart, postdoctorale onderzoeker bij Studio Europa Maastricht en waarnemer tijdens de Conferentie over de Toekomst van Europa. Hij pleitte daarom voor meer “nationale burgerpanels” om “het gat tussen de Europese en nationale politiek” te dichten.
Aan het eind van het weekend waren de deelnemers overwegend positief over wat de conferentie voor hen teweeg had gebracht: “Het verandert totaal hoe je je positie als burger ziet.”
Maar er waren ook minder hoopvolle conclusies: “Mijn ervaring met politici is dat ze niet luisteren.”
Op de laatste dag van de conferentie kregen 40 van de 46 aanbevelingen die door de burgers werden opgesteld, genoeg steun om op 11 en 12 maart tijdens de plenaire vergadering in Straatsburg te worden gepresenteerd.
Kijk hieronder de volledige aftermovie:
