Op vrijdag 3 juni 2022 heeft de voormalige Franse minister van Europese Zaken, Élisabeth Guigou, in Maastricht de inaugurele Prinses Beatrix Lezing (PBL) gehouden in aanwezigheid van de prinses zelf.
Jaarlijkse lezing
Het jaarlijkse PBL nodigt een vooraanstaande Europese persoonlijkheid uit om na te denken over de erfenis van het Verdrag van Maastricht en de relevantie ervan voor het hedendaagse Europa. De lezing is ingesteld ter ere van Prinses Beatrix en haar onwrikbare inzet voor constructieve samenwerking in Europa, in het bijzonder de totstandkoming van het Verdrag van Maastricht in 1992.
Élisabeth Guigou
De openingslezing van het PBL werd gehouden door Ëlisabeth Guigou. Als Frans minister van Buitenlandse Zaken (1990-1993) was zij nauw betrokken bij de onderhandelingen die uitmondden in het Verdrag van Maastricht en tevens een vertrouwd adviseur van de Franse president François Mitterrand. In haar toespraak blikte Guigou terug op de jaren waarin het verdrag werd gesloten en de manier waarop de Europese samenwerking zich sindsdien heeft ontwikkeld.
De rol van prinses Beatrix
In haar toespraak herinnerde Élisabeth Guigou het publiek aan de belangrijke bijdrage die de toenmalige koningin van Nederland heeft geleverd aan de onderhandelingen. Volgens Guigou gaf zij het staatshoofd “de opdracht om de Top van Maastricht te doen slagen” tijdens een lunch die in het Château Neercanne was georganiseerd.
De historische context van het Verdrag van Maastricht
Zij benadrukte ook dat het belang van het Verdrag van Maastricht niet kan worden begrepen zonder de historische context ervan te begrijpen. Zo zou de Europese Akte (1986) “de weg vrijmaken voor de Europese Unie”. Tegelijkertijd deden de politieke revoluties in Oost- en Midden-Europa rond 1988 en 1989 “ons [de Westeuropese politieke leiders] beseffen dat een politieke unie en een gemeenschappelijke munt urgenter waren dan ooit”.
Politieke bereidheid
Naast de historische context was de politieke bereidheid van de Europese leiders essentieel bij het sluiten van het Verdrag van Maastricht. “Ons Europa is een verhaal van opeenvolgende compromissen”, zei mevrouw Guigou. De reden dat wij vooruitgang hebben geboekt is omdat onder meer Francois Mitterrand en Helmut Kohl [voormalig bondskanselier van Duitsland] in eigen land offers hebben gebracht”. In Duitsland stuitte de invoering van de eenheidsmunt op hevig verzet van het publiek, de coalitiepartners en de Duitse centrale bank. Niettemin “stemde de bondskanselier in [met de oprichting van de Europese Monetaire Unie], omdat er een gevoel van urgentie was”.
De nalatenschap van het Verdrag van Maastricht
Aan het eind van haar toespraak stond mevrouw Guigou stil bij de nalatenschap van het Verdrag van Maastricht. Volgens haar ligt de nalatenschap in de eerste plaats in de solidariteit: “Hoe zouden we Brexit hebben aangepakt zonder de solidariteit die werd opgebouwd via economische en sociale cohesie?”. Verder veiligheid: “Het Verdrag van Maastricht was de eerste tekst waarin een gemeenschappelijk buitenlands beleid en een Europese defensie werd voorzien die vandaag de dag onmisbaar is. “Maar bovenal ligt de erfenis in de geest van het verdrag. Ik denk dat het deze geest is die de huidige uitdagingen in Europa kan overwinnen”, concludeerde mevrouw Guigou.
