In juni 2022 kwam het eerste exemplaar van de European Review of Books uit. Op 22 november 2024 verschijnt nummer vier. Studio Europa Maastricht sprak met redacteuren Sander Pleij en Wiegertje Postma, die samen met George Blaustein de oprichters zijn van het magazine.
De European Review of Books is het Europese antwoord op Britse en Amerikaanse magazines zoals The New York Review of Books en London Review of Books. “Wij zoeken juist naar auteurs die het Engels niet per se machtig zijn, maar wel heel interessant en goed zijn. Het is een leuke speurtocht om hen te ontdekken”, vertelt Pleij. “We werken daarom veel samen met uitgevers uit diverse Europese landen. Daarnaast vragen we aan schrijvers die we al kennen om aan te geven wie interessante schrijvers en denkers uit hun land zijn.”
Postma: “We merken ook dat steeds meer auteurs zichzelf melden, omdat ze graag aan ons magazine willen meewerken. Onze internationale crowdfundingcampagne heeft daar zeker aan bijgedragen.” Naar aanleiding van de crowdfundingcampagne werd ook Studio Europa Maastricht founding partner van de European Review of Books. “Zij stimuleren ons vanuit een geweldige inhoudelijke drive”, aldus Pleij.
‘Op dit moment wordt cultuur in Europa veel te zeer behandeld als een consumptiegoed.‘
De subtitel van de European Review of Books is ‘a magazine of culture and ideas’. Pleij vertelt dat kritische verkenningen van cultuur en ideeën centraal staan in het magazine. Sterren-recensies zijn daarbij uit den boze. “Op dit moment wordt cultuur in Europa veel te zeer behandeld als een consumptiegoed. Er zijn recensies die zeggen of je iets wel of niet moet kopen of dat je ergens wel of niet naartoe moet gaan. En als een schrijver wordt geïnterviewd gaat het vaak vooral over de persoon. Met de European Review of Books willen we niet alleen maar zeggen of een boek goed is geschreven of niet, maar juist laten zien welke ideeën in een boek tot leven komen, waar ze toe kunnen leiden en hoe je hier verder over na kunt denken.”
Cultuur en ideeën
Postma vult aan: “Voor ons is het belangrijk dat ideeën die normaal alleen binnen landsgrenzen worden uitgedragen met elkaar in aanraking komen. Er ontstaan nieuwe dingen als je cultuur boven landsgrenzen uittilt. We laten boeken uit verschillende landen met elkaar in gesprek gaan. Een voorbeeld is het essay waarin een boek van de Albanese schrijfster Lea Ypi over vrijheid in de Balkan wordt vergeleken met een boek over het concept vrijheid van de Amerikaanse schrijfster Maggie Nelson.”
Europees cultureel en intellectueel klimaat
De European Review of Books hoopt het Europese intellectuele klimaat te verstevigen. Postma: “Cultureel-intellectuele gesprekken worden nu veelal gevoerd binnen universiteiten, op enkel nationaal niveau of op politiek EU-niveau. Wij willen juist faciliteren dat dit soort gesprekken op Europese schaal en buiten de universiteiten worden gevoerd. We willen laten zien dat Europese cultuur los kan staan het concept van de Europese Unie.”
Pleij: “Als iets duidelijk is, is dat we in de afgelopen dertig jaar veel internationaler zijn geworden. Door de globalisering staan we veel meer met elkaar in contact. Daar hoort een goed intellectueel gesprek bij. In de toekomst willen we met afzonderlijke artikelen nog meer gaan bijdragen aan het Europese intellectuele klimaat. In het derde nummer stond bijvoorbeeld een artikel dat een extra laag aanbrengt in de klimaatdiscussie. Ik vind dat een belangrijke bijdrage aan het publieke debat.”
Er vonden inmiddels al publieke evenementen rondom de European Review of Books plaats in Duitsland, Frankrijk en Nederland, maar uiteindelijk hopen Pleij en Postma alle Europese landen aan te doen. “Maar dat heeft tijd, geld en mankracht nodig”, aldus Postma.
Prijzen
De European Review of Books heeft binnen een jaar na het ontstaan al drie prijzen in de wacht gesleept: een essay van de Oostenrijkse schrijver Alexander Fanta over de invloed van Google op journalistiek kreeg de prijs voor Pressefreiheit van het Bayerischer Journalisten-Verband en de vormgeving van het magazine werd bekroond met de prijs voor De Best Verzorgde Boeken 2022 en de European Design Awards 2023. Postma: “De vormgever, Patrick Doan, is sterk inhoudelijk betrokken. Hij leest alle artikelen en maakt er kleine illustraties bij. De binnenpagina’s, die je pas kunt zien nadat je de ribbellijn tussen de pagina’s hebt gescheurd, bieden de schrijvers de mogelijkheid om met beelden of woorden een extra laag in een stuk aan te brengen. We gebruiken de binnenpagina’s ook om per editie een rode draad aan te brengen met korte tekstinzetten en thematische foto’s.”
‘We houden heel erg van meertaligheid en hanteren niet voor niets ‘read it twice’ als een soort slogan.’
Meertaligheid
Behalve de Engelstalige papieren versie die zo’n drie keer per jaar uitkomt, is de online pijler van de European Review of Books ook heel belangrijk volgens Postma. “We publiceren sowieso alle artikelen online. Als het kan publiceren we daarbij ook de originele taal, zoals het Oekraïens, het Spaans, het Deens, het Russisch of het Arabisch, maar bijvoorbeeld ook een dialect als het Valenciaans. We houden heel erg van meertaligheid en hanteren niet voor niets ‘read it twice’ als een soort slogan. Als je een vertaling leest, komen namelijk altijd nieuwe beelden, associaties en betekenissen naar boven. Dat is een prachtig onderdeel van de wereld en van Europa. Eigenlijk gebruiken we het Engels alleen om het perspectief in Europa te leggen, bij schrijvers die normaal alleen een nationaal publiek zouden hebben vanwege de taal. Met het concept van taal, dialect en grenzen willen we in de toekomst nog veel meer gaan doen.”
Pleij: “We proberen op het niveau van het internationale én het lokale te zitten en zo bij te dragen aan een Europese publieke ruimte. Daarbij proberen we zo min mogelijk stelling te nemen. Dat doen kranten al. De actualiteit sijpelt natuurlijk onvermijdelijk door in onze artikelen, maar we proberen juist de laag daaronder aan te boren. Zo hadden we in het eerste nummer naar aanleiding van de verschijning van een nieuwe geschiedenis van Oekraïne een artikel over de onmogelijkheid van geschiedschrijving over Oekraïne op dit moment. We zouden echter nooit op het niveau gaan zitten van de discussie of Oekraïne wel of niet moet toetreden tot de Europese Unie.”
Pleij en Postma zijn er ervan overtuigd dat literatuur kan bijdragen aan Europese integratie. Pleij: “Literatuur helpt om ideeën en opvattingen menselijk te maken en elkaar als mens te zien.” Postma beaamt dat: “In boeken kun je ontdekken hoeveel we eigenlijk gemeen hebben met elkaar.”
Nummer 4 is vanaf 22 november verkijgbaar via de website van The European Review of Books!
