Wat is jouw boodschap voor Europa? Dat was de vraag die centraal stond tijdens ‘Dress to Protest’: een samenwerking die we met FASHIONCLASH zijn gestart in 2019. De samenwerking begon met een reeks ‘Dress to Protest’-workshops voor jongeren uit de Euregio en mondde uit in een creatief hoogtepunt tijdens de Maastricht Europe Days. Van 2-8 december 2019 werkten 10 jonge modeontwerpers uit heel Europa in ons glazen huis – Pop-up Atelier Europa – aan de Europa-collectie. Op 8 december werden de bijzondere creaties getoond tijdens een spectaculaire modeshow als afsluiting van de Maastricht Europe Days.
Pop-up Atelier Europa: 10 visies op Europa gevangen in modecreaties
Het glazen huis op Mosae Forum trok veel bekijks van bezoekers, er werd dagenlang hard gewerkt door het Europese team. De jonge designers kwamen uit heel Europa: Finland, Oekraïne, België, het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Servië, Bosnië en Herzegovina en Rusland. Zij lieten zich inspireren door de creaties die de jongeren in de Dress to Protest workshops hadden gemaakt.
Om de creaties op bijzondere manier te tonen en het verhaal erachter te kunnen vertellen in een mini-voorstelling, werden de modeontwerpers gekoppeld aan artiesten van de Toneelacademie Maastricht en iArts Maastricht. Het resultaat is een van tien verschillende benaderingen en visies op Europa vertaald naar modecreaties. Bekijk deze mooie video van Steve Iseger die FASHIONCLASH heeft laten maken.https://www.youtube.com/embed/6tmn-d6yhWM?feature=oembed
Bekijk hieronder alle verhalen en foto’s van de creaties, geschreven en gemaakt door FASHIONCLASH.
Fotografie: Laura Knipsael
Beatrice Sangster, performer Giovanni Brand
De Europese migratiecrisis. Het ontwerp is gemaakt als reactie op de huidige politieke sfeer in heel Europa. Het aantal gedwongen migranten en vluchtelingen heeft sinds de Tweede Wereldoorlog een hoogtepunt bereikt. Vluchtelingen die aankomen aan de grenzen van Europa, steken de Middellandse Zee over om te ontsnappen aan politieke onrust, vervolging, oorlog of geweld, in de hoop op een veiligere toekomst in Europa. De vluchtelingen en migranten staan voor ernstige humanitaire en veiligheidsuitdagingen. De zware reis, de steeds nauwere grenzen en het misbruik van smokkelaars. En terwijl het aantal vluchtelingen toeneemt, blijven de opvangcapaciteit en de omstandigheden ernstig ontoereikend.
In het nieuws was te zien hoe vluchtelingen hun leven riskeren door met nep-reddingsvesten de zee over te steken naar Europa. Ze verdrinken wanneer hun overvolle boten zich vullen met water en zinken. De overlevingskans is klein zonder reddingsvesten gemaakt volgens internationale normen. Er worden goedkope, slecht gemaakte, nep-reddingsvesten met een niet-drijvende vulling verkocht aan vluchtelingen. Zij hebben zelf geen enkel besef dat hun reddingsvesten nep zijn en hen niet voldoende beschermen.
“Om dit probleem onder de aandacht te brengen, heb ik een reddingsvest gebruikt als een essentieel onderdeel van de veiligheidsuitrusting voor de reis van deze mensen, een symbool voor bescherming. In het bijzonder, eentje die gemaakt is van niet-drijvende vulling. En het symbool van de Europese vlag als een kritische noot, de EU-landen hebben de verantwoordelijkheid om vluchtelingen bescherming te bieden, maar de toegenomen immigratie naar Europa vanuit andere continenten heeft in veel Europese landen weerstand ondervonden.”
Benedetta Marcucci, performer Seppe Salomé
Een boodschap van positiviteit en bewustzijn. “Tegenwoordig gaan er te veel dingen in de wereld én in Europa verkeerd, daarom wil ik met de outfit die ik heb gemaakt een positieve boodschap uitdragen. Ik heb het gevoel dat we als Europeanen veel met ons meedragen. Op de eerste plaats de complexiteit van onze geschiedenis, die we nooit mogen vergeten. We moeten ons er meer van bewust zijn, om niet dezelfde fouten te herhalen. En alle positieve dingen te versterken die hieruit zijn voortgevloeid.”
De gedrapeerde jurk vertegenwoordigt Europa, godin uit de Griekse mythologie. De cape gemaakt van verschillende textielsoorten, vertegenwoordigt wat Europa met zich meedraagt: van geschiedenis tot kunst, tot verschillende culturen en religies. “Ik heb ervoor gekozen om verschillende tinten witte kleur te gebruiken om negativiteit te weren, om het gevoel van saamhorigheid onder Europeanen te versterken en heel Europa als één land te laten voelen. Ik wil mensen laten nadenken over alle aspecten, alle geweldige en unieke dingen die we hebben moeten verbeteren en niet als vanzelfsprekend moeten beschouwen. Dat we elke cultuur moeten omarmen, in plaats van te doen alsof we verenigd zijn. We moeten niet bang zijn voor wat anders is dan wat we gewend zijn.”
Julia Montin, performer Amber Rozema
Wat als jouw aankoopverleden zichtbaar was? In de snel evoluerende wereld van mode en invloed van sociale media is de drang om steeds meer nieuwe dingen te kopen overweldigend. Overconsumptie van wegwerpkleding is toegankelijker dan ooit omdat het in elke winkelstraat over de hele wereld te vinden is. “Omdat kleding zo goedkoop is, vinden velen het gerechtvaardigd om dingen te kopen die ze misschien maar één keer dragen. Nadat kleding eenmalig op Instagram is getoond, wordt het weggegooid omdat het niet waardevol is – dus wordt het afval.”
Julina Bezold, performer Tomas Claessens
Comfortzone Europa? een door onderzoek getinte, onafgemaakte gedachtestroom van Wholina: “In Europa wordt gelukkig aan de meeste van onze fysieke- en veiligheidsbehoeften voldaan. In tijden waarin er zoveel mis lijkt te gaan, vergeten we soms hoe waardevol het is om voedsel en kleding in overvloed te hebben, een dak boven ons hoofd te hebben en in het meest succesvolle vredesproject ter wereld te leven. De psycholoog Abraham Maslow heeft een piramide van menselijke behoeften gecreëerd waarin staat dat wij als mens alleen wanneer onze basis behoeften zijn bevredigd, kunnen omgaan met andere stadia van de piramide zoals liefde, erbij horen, waardering en zelfactualisatie.
Tijdens onderzoek zijn we ook een experiment van de existentiële psychiater Irvin D. Yalom tegengekomen, die eenzelfde experiment meerdere keren heeft uitgevoerd: aan drie- tot vierhonderd mensen, mannen en vrouwen – geenszins wanhopig of hulpbehoevend, met een succesvol leven, goed gekleed met het juiste charisma, wordt gevraagd om elkaar een simpele vraag te stellen: ‘Wat wil je?’
Ze worden even opgewonden van binnen. Ze roepen mensen op die ze verloren zijn – overleden of verdwenen ouders, echtgenoten, kinderen en vrienden: ‘Ik wil je weer zien.’ ‘Ik wil je liefde.’ ‘Ik wil dat je trots op me bent.’ ‘Ik wil dat je weet hoeveel ik van je hou en hoe erg het me spijt dat ik je dat nooit heb verteld.’ ‘Ik wil dat je terugkomt, ik ben zo eenzaam.’ ‘Ik wil eindelijk de jeugd ervaren die ik nooit heb gehad.’ ‘Ik wil weer gezond zijn.’ ‘Ik wil geliefd en gerespecteerd worden.’ ‘Ik wil betekenis geven aan mijn leven.’ ‘Ik wil iets bereiken, invloed hebben, een belangrijke rol spelen, ik wil herinnerd worden.’ Zoveel verlangens. En zoveel pijn die binnen een paar minuten uitbreekt. Pijn van het lot. Pijn van het leven. Een alomtegenwoordige pijn die constant onder het levensmembraan sluimert. Een pijn die maar al te gemakkelijk wordt aangewakkerd. (Irvin D. Yalom; “Beul van Love en andere verhalen over psychotherapie).
Dus als deze verlangens binnen zeer korte tijd uitbarsten, kunnen we dan niet veronderstellen dat we ze allemaal delen? Het verlangen naar liefde, respect, betekenisvolle prestaties en herinnerd worden. Hoewel we deze verlangens met onze dierbaren kunnen delen, vergeten we vaak dat onze verre, oppervlakkige, dagelijkse omgeving precies dezelfde zorgen, angsten en verlangens deelt als wij. De kassamedewerker, de nieuwe collega, de mensen op straat… Ongeacht nationaliteit, geslacht, taalgroep, cultuur, beroep of seksualiteit, wij geloven dat individualiteit hier uniformiteit wordt. Naar onze mening zouden mensen hier begripvoller en sympathieker in kunnen zijn. Opener en vriendelijker. Als ironische opmerking vertaalden we deze wensen naar het Esperanto. Een taal die bedoeld was om mensen in Europa met elkaar te verbinden, maar die in feite niet door de meerderheid wordt begrepen. Voor ons een symbool van de scheiding die bestaat tussen de mensheid. Voor de voorstelling hebben we deze zinnen op de jurk gedrukt, omringd door de letterlijke comfortzone waarin we ons bevinden, ons projectieoppervlak dat we naar buiten laten komen en de onderliggende menselijke verlangens onthullen. Gevolgd door de daad van echte openbaring – naakt zijn. Een beroep op onze gelijkheid, niet op onze verschillen, stof tot nadenken voor meer begrip en aandacht voor onze sociale omgeving. We hebben ook gekeken naar de tegenstrijdigheid van humor en ernst. Iets dat er van buiten grappig of komisch uitziet, wordt iets menselijks door het verwijderen van lagen.”
Kateryna Bioko, performer Melanie Barelds
De Toren van Babel. In de tijd van de Sovjetunie werden Oekraïne en vele andere Sovjetlanden geconfronteerd met onderdrukking van nationale talen. Ze werden gedwongen Russisch te spreken. Na jaren werden nieuwe generaties geboren voor wie de Russische taal inmiddels meer inheems is dan het Oekraïens. Tegelijkertijd wordt er aangemoedigd om Engels te leren, aangezien het een verbindingspunt is met Europa. Het verlangen om de Oekraïense taal te behouden, werd een aspect van politieke manipulatie van de regering en de buurlanden, waardoor Oekraïense burgers werden gescheiden. Mijn kledingstuk vertegenwoordigt de eenheid van chaos, die stelt dat taal de mensheid nooit mag scheiden, zoals dat gebeurde in de mythe van de Toren van Babel.
María Ossaba, performer Tijn Hoekzema
Liefde en tolerantie. “Ik laat me inspireren door diversiteit in verschillen. Daarom is xenofobie mijn onderwerp van discussie. Dit probleem lijkt soms zo subtiel dat het moeilijk te detecteren en/of aan de kaak te stellen is. Ik wil deze strijd vertegenwoordigen vanuit een ‘positief’ protest, dus ik zal het NEE in mijn berichten weglaten. Ik wil in mijn protest elementen geven van wat nodig is, niet van wat we niet kunnen doen. De wereld heeft meer liefde en tolerantie nodig, we moeten onze handen uit de mouwen steken en onderdak bieden; onze warmte, de meerderheid kan met de minderheid! “Let’s give thanks for the diversity, let’s start seeing it clearly, so many fall, so few get up, take my hand.”
Ik ben een immigrant en alleen wij weten hoe moeilijk het is om ons aan te passen en om eenzaamheid te ondergaan. En om te gaan met discriminatie van degenen die denken dat onze intelligentie wordt bepaald door onze raciale afkomst. Veel deuren waren gesloten voor bepaalde talen, kleren, tonen. Nooit direct, maar eerder indirect, waardoor het alsmaar moeilijker werd om het probleem zelf te herkennen. Liefde is ons ras, onze taal, onze religie…”
Marko Feher, performer Romy Moons
Isolatie. “Dit project was voor mij een grote uitdaging. Door middel van het project wilde ik laten zien hoe mensen die in Bosnië en Herzegovina wonen, zich voelen in Europa en zelfs in de Europese Unie. Ik gebruikte mijn sociale netwerk op Instagram en nam contact op met mensen die mij volgen, om hen te vragen hoe ze zich voelen en hoe ze denken dat Europa hen behandelt.
De meesten van ons zijn van mening dat we altijd oneerlijk geïsoleerd worden, dat wij als minder belangrijk en minder waardevol worden beschouwd. Velen van hen beschouwen Europa als onze slechte stiefmoeder waar een plaats voor iedereen is, maar niet voor ons. Daarom besloot ik deze jas te maken (die een legerachtig persoon vertegenwoordigt, sterk en krachtig), vol liefde voor een aantal geselecteerde en waardevolle entiteiten. Alle 43 Europese landen met uitzondering van Bosnië en Herzegovina zijn vertegenwoordigd op de jas, precies hoe wij ons voelen: buitengesloten.
Ik hoop dat ons volk niet geassocieerd wordt met de slechte politieke situatie en politici in ons land. Ik hoop dat Europa onze jongeren de kans zal geven om deel uit te maken van de wereld, om in ieder geval dat gevoel te hebben, om de vrijheid te hebben om te reizen, te leren en werken in Europa. Zonder dat elke bezoek naar een ander land enorme stress met zich meebrengt, waarbij we elke keer aan de grenscontrole moeten uitleggen dat we niet komen om herrie te schoppen, illegaal te verblijven of de economie van het land te verstoren. Laat ons bij de rest van Europa horen, ik weet zeker dat het meer liefde in de wereld met zich meebrengt.”
Nevena Ivanovic, performer Nina Wilson
Herkomst en identiteit. “De afgelopen jaren heb ik via mijn werk onderzoek gedaan naar de thema’s herkomst en identiteit. Ik denk dat we allemaal moeten beseffen dat er niet zoiets bestaat als een duidelijke identiteit. We zijn allemaal een mix van verschillende nationaliteiten, althans dat vinden we. Dat is iets dat mij aan het denken heeft gezet. Wordt connectiviteit bepaald door hoe wij ons voelen om deel uit de maken van een bepaalde gemeenschap? Of moet het aan harde regels voldoen en dus meer zijn dan gewoon een persoonlijke identificatie? Mijn stuk is een mix van verschillende invloeden uit verschillende culturen waar ik me thuis bij voel.
Ook maakt deze outfit deel uit van mijn persoonlijke experiment: een DNA-wereldkaart van mijn oorsprong die ligt in verschillende culturen. De resultaten van dit werk worden vergeleken met een echte DNA-test op het einde van mijn onderzoek.”
Michelle Cornelissen, performer Cecilia A. Thoden van Velzen
Stem. “Vissi d’Arte vertelt het verhaal van veel jonge immigranten die de grenzen van Europa proberen over te steken en ontdekken dat wat een warm en gastvrij continent leek, in feite geen mensen opneemt zonder er iets voor terug te krijgen.
In dit geval kan een jonge operazangeres, die leeft voor kunst, de EU alleen binnenkomen als ze voor hen zingt. Met andere woorden, ze zou haar stem moeten verkopen als ze in Europa wil werken en wonen.”
‘Mijn talent is geen wachtwoord,
Mijn stem kan niet mijn paspoort zijn.’
Yana Monk, performer Bo Oudendijk
Wat zie jij? Eerder subtiel poëtisch dan expliciet politiek staat deze outfit symbool voor tolerantie. In een analogie met Hvaldimir (beluga-walvis ontdekt in de wateren van Noorwegen in april 2019 die geprezen wordt als Russische spion), speculeert Yana over menselijke eigenschappen om veronderstellingen te doen over anderen of situaties die nooit helemaal nauwkeurig zijn.
“Ik begin liever een discussie, geen protest…”- zegt ze.
Op een grillige manier baant Yana zich een weg door gemixte visuele referenties die een beroep doen op terugkerende stereotypen die tegenwoordig in de meeste vormen van media voorkomen.
“Wie zie je in deze outfit? Een islamitische extremist, een Mississippi-visser of een Japanse bouwvakker? Met elementen daarvan, doet de outfit meer denken aan de Xia-dynastiekleding van een Chinese keizer.”
Uiteindelijk is het van een zeevaarders jack geleend van een lokale visserswinkel in Maastricht die omgetoverd is tot een ‘opengewerkte’ jas. De performer heeft de geïmproviseerde granaatzak dicht bij zijn hart gehouden. Als klap op de vuurpijl, representeert het nekstuk, samengesteld uit batterijen, zekeringen en verlichtingscomponenten, de steeds toenemende vraag van de mensheid naar energie en zijn potentiële verstorende kracht.
Over FASHIONCLASH
FASHIONCLASH is in 2009 opgericht in Maastricht als innovatief en interdisciplinair modeplatform en een wereldwijd netwerk voor opkomende ontwerpers en artiesten.
